Cho sơ đồ mạch điện như hình 4: đặt vào hai đầu đoạn mạch A, B hiệu điện thế không đổi UAB = 24 V, biến trở PQ có điện trở toàn phần R0 = 25 Ω, các điện trở có giá trị R1 = 24 Ω, R2 = 7 Ω. Bỏ qua điện trở của dây nối và khoá K. Khi khoá K mở: di chuyển con chạy C thì nhận thấy khi \(\frac{{CP}}{{CQ}} = \frac{6}{{19}}\) thì công suất trên biến trở lớn nhất. Xác định số chỉ của ampe kế A và công suất toàn mạch khi đó.
Suy nghĩ và trả lời câu hỏi trước khi xem đáp án
Lời giải:
Báo saiKhi khoá K mở:
Gọi x, RA lần lượt là điện trở phần CP của biến trở và điện trở của ampe kế.
- Mạch điện: RA nt {(R1 // x) nt R2}
- Điện trở tương đương của mạch điện:
\({R_{td}}\; = {\rm{ }}{R_A}\; + {\rm{ }}{R_2}\; + {\rm{ }}{R_{1CP}}\; = {R_A}\; + 7 + \frac{{24x}}{{24 + x}}\)
- Cường độ dòng điện mạch chính:
\(I = \frac{U}{{({R_A} + 7) + \frac{{24x}}{{24 + x}}}}(1)\)
- Vì R1 // x nên ta có: \({I_1}\; = {\rm{ }}\frac{x}{{24}}{I_x}(2)\)
Mặt khác: \(\;I{\rm{ }} = {\rm{ }}{I_1}\; + {\rm{ }}{I_x}\;\left( 3 \right)\)
Kết hợp (1) (2) và (3), ta có:
\({I_x} = \frac{{{{24}^2}}}{{({R_A} + 31)x + 24({R_A} + 7)}}\)
- Công suất tiêu thụ trên biến trở khi đó
\(\begin{array}{l} {P_x} = {I^2}_x.x = \frac{{{{24}^4}x}}{{{{\left\{ {({R_A} + 31)x + 24({R_A} + 31)} \right\}}^2}}}\\ = \frac{{{{24}^4}}}{{{{\left\{ {({R_A} + 31)\sqrt x + \frac{{24({R_A} + 7)}}{{\sqrt x }}} \right\}}^2}}} \end{array}\)
Đặt \({B = ({R_A} + 31)\sqrt x + \frac{{24({R_A} + 7)}}{{\sqrt x }}}\)
Công suất trên biến trở lớn nhất khi B nhỏ nhất.
Vì \(({R_A} + 31)\sqrt x . \frac{{24({R_A} + 7)}}{{\sqrt x }} = 24(7{\rm{ }} + {\rm{ }}{R_A})(31{\rm{ }} + {\rm{ }}{R_A}){\rm{ }} = {\rm{ }}const\)
(do điện trở của ampe kế không đổi) nên B đạt giá trị nhỏ nhất khi:
\(({R_A} + 31)\sqrt x = \frac{{24({R_A} + 7)}}{{\sqrt x }}(3)\)
Theo giả thiết: R0 = 25Ω và khi đó \(\frac{{CP}}{{CQ}} = \frac{6}{{19}}\)
nên x = 6Ω, thay vào (3) ta có RA = 1Ω.
- Điện trở tương đương của toàn mạch Rtđ = 12,8Ω.
- Cường độ dòng điện mạch chính: \(I = \frac{U}{{{R_{td}}}} = \frac{{24}}{{12,8}} = 0,1875A\)
Suy ra ampe kế chỉ 0,1875A.
- Công suất toàn mạch khi đó: P = U.I = 24.0,1875 = 45W.